Bos wil het goede, maar met verkeerde middelen

Als Het Parool van vandaag het allemaal goed weergeeft, hebben we nu echt met een nieuwe Blair te doen in de Nederlandse politiek. Zijn naam is Bos. Wouter Bos. Beoogd minister-president in 2007.
Ik heb met hem hetzelfde plezier en dezelfde problemen als met zijn grote voorbeeld.
De onderliggende intentie van wat hij zegt, het "fatsoen" ervan, zoals het in het PvdA-beginselmanifest van vorig jaar omschreven staat, bevalt me zeer. Ook de moed, die hij met Tony Blair deelt, om vooruit te denken, feiten te aanvaarden en daaruit consequenties te trekken, in plaats van in een defensieve kramp te vervallen, trekt me aan.
Maar wat me tegenstaat, is het "Thatcher-light" populisme, waarmee wordt geargumenteerd. Dat kan ècht niet.
Het op zich verlichte-, en produktieve idee, om doorwerken na het 65e jaar te bevorderen voor mensen die niet òp zijn door een zwaar beroep (ik werd 1 april 65 en ik zou o zo graag willen, dat dat nu al kon!), gecombineerd met een intensievere levensloopbegeleiding, juist ook voor de laaggeschoolden, is prima. Ik sta aan je kant, Wouter, om de moeilijke diskussies aan te gaan met de vakorganisaties, ook de mijne-, die, begrijpelijkerwijs, uitgaan van "je weet wat je hèbt, en niet wat je krijgt".
Maar hoe is het in godsnaam mogelijk, dat een ex-staatssecretaris van Financiën, die dus beter zou kunnen weten, komt met het argument (Het Parool, 28.04.06):

Bos wil verder af van de 'perverse solidariteit' dat arm meebetaalt aan rijk. De gratis studiefinanciering moet veranderen in een sociaal leenstelsel waarin rijke studenten hun leningen moeten terugbetalen. ''Nu betaalt de slager op de hoek mee aan de studie van een advocaat,'' aldus Bos.

Oproep tot belastingstaking à la Zalm? - De slager om de hoek, die tegenwoordig meestal een werknemer of franchisenemer is van een grote winkelcombinatie, betaalt belasting naar zijn inkomen. Dat wordt voor honderdduizend dingen gebruikt. Onder anderen om de permanente edukatie en de bijscholingen te betalen die bij de levensloopregeling horen. Maar ook de politie, die zorgt dat hij niet bestolen wordt, de veterinaire inspectie, die zorgt dat zijn waren geen schade aanrichten, bij de klanten, enz. Daar betaal ook ik aan mee, die in een ander land woon, dus niet beschermd word door de Nederlandse politie en die ook geen klant is bij Bos' slagervriend. Ik dacht dat het beginsel van belastingen (in tegenstelling tot bestemmingsheffingen, zoals de AOW, de ziektekostenpremie, enz.) nu juist was, dat de belastingbetalende burgers de besteding van die middelen overlaten aan de gekozen volksvertegenwoordigers, die immers het budgetrecht hebben en geacht worden het algemeen belang te dienen. Gaat de slager om de hoek bepalen, of mijn dochter gaat studeren, en, zo ja, wat voor studie?
Bos weet best dat zijn slagersargument onzin, en zelfs gevaarlijk voor de democratie, is.
Dat kan nog duidelijker worden aangetoond, als we kijken naar de hypotheekrente-aftrek, waarover Bos het ook heeft:

Hij wil ook dat de hypotheekrente aftrekbaar is tegen het belastingtarief van 42 procent, in plaats van de huidige maximale 52 procent.

Kijk, als het nu gaat om een schandalige inkomensoverdracht van arm naar rijk, dan is het wel de hypotheekrente-aftrek, die alleen in Nederland bestaat. Al sinds tientallen jaren. Om daarvan te kunnen profiteren, moet je in een hoge inkomensklasse vallen. Alles (en het is veel) wat de rijken minder betalen, moet op de één of andere manier door allen worden opgebracht. Het systeem verrijkt ook nog bovenmatig banken, hypotheekverstrekkers en onroerend-goed-eigenaars, daar de prijzen van onroerend goed zich naar boven hebben aangepast aan de kunstmatig verhoogde vraag (in gedachten trekt men immers bij de beslissing tot koop en hypotheek-aanvraag alvast de "winst" van de hyptheekrente-aftrek van de maandelijkse kosten af). Gaan van een maximum van 52% belastingplichtigheid naar één van 42% (en dat waarschijnlijk dan nog alleen voor nieuwe hypotheekverstrekkingen), is voor de slager van Bos een wel heel schrale troost.
Kortom, het is goedkoop populisme, dat gaat ten koste van de versterking van het onderwijs (de beurzen) en van de noodzaak, om minder kapitaal (spaargeld) vast te leggen in (consumptief) onroerend goed en meer, veel meer, in investeringen voor modernisering van bedrijven en het creëren van nieuwe-.
Er zit ook een vals element in, dat we vaak bij Blair zijn tegengekomen, namelijk, de armen verantwoordelijk maken voor hun situatie. "Had je maar rijk moeten zijn." Blair, die ongehuwde tienermoeders verweet, dat ze "leven op kosten van de fatsoenlijke burger".
Dit alles maakt deel uit van het verdwijnen van het nationaal-statelijke platform van solidariteit, zoals het, om overigens eigenbatige redenen, door de slimmere bourgeoisie aan het eind van de negentiende eeuw in de ene Europese staat na de andere is gecreëerd. Bij de "gewone man", die Bos graag en vaak citeert, bestaat inderdaad geen abstracte solidaire moraliteit. (En bij de minder gewone man trouwens ook niet.) Daarop gaan leunen, in plaats van te denken aan nieuwe niveaus van soldariteit, die niet of minder abstract zijn, is, naar ik steeds meer geloof, het grote manco van het Blairisme.

(Zie mijn post over de achtergronden van verdwijnende sociale bescherming in "L'Europe Chez Soi" [FR] en mijn komende commentaar op de "minder Europa"-standpunten van de PvdA in "In Europa Thuis")

Een politiek statement in de goede richting, maar met verkeerde-, heel verkeerde-, onderbouwing!

(Foto Wouter Bos ontleend aan PvdA-website)