Ajaan wil de macht in de Darod Clan overnemen

Waar denkt Ajaan Hirsi Magan over twee of drie jaar naartoe te vluchten als slachtoffer van de dubbelhartige neoconservatieven die het AEI beheersen in de VS?
Als het niet naar China is, of naar Libië, respectievelijk in de gedaante van een door het Amerikaanse superkapitalisme misbruikte vrouw, dan wel als Afrika-specialist voor Khaddafi, dan voorspel ik dat het vroeg of laat een triomfale terugkeer zal zijn in de schoot van de trotse Darod Clan.
De in Londen wonende vader Magan van Hirsi Magan moet zich, in haar mythomane dromen, aan haar onderwerpen, zijn verraad aan haar betreuren, desnoods via de dwang van andere clan-leden.

Kijkend naar het televisieverslag van haar persconferentie, viel me op, hoe trots ze sprak van haar eeuwenoude clan. Diezelfde clan die ze er voortdurend van beschuldigt, haar naar het leven te staan.

"Ik ben Ajaan,
de dochter van Hirsi,
die de zoon is van Magan,
de zoon van Isse,
de zoon van Guleid,
die de zoon was van Ali,
die de zoon was van Wai'ays,
die de zoon was van Muhammad,
van Ali, van Umar, van het geslacht Osman, de zoon van Mahamud.

Ik ben van deze clan. Mijn oervader is Darod, die achthonderd jaar geleden vanuit Arabië naar Somalië kwam en de grote stam van de Darod stichtte.
Ik ben een Darod, een Macherten, een Osman, Mahamud,
en een Magan.

[Vet en cursief van mij, HR. Bron: NRC-Handelsblad, p. 7, 16/5/06]

Een opmerkelijke litanie, toch? Een afstammings-visitekaartje van een bijbelse schoonheid. In het oudtestamentische deel van de bijbel zou hij niet misstaan. Opmerkelijker nog, die te horen uit de mond van de (beoogde) schrijfster van het antireligieuze "Shortcut to Enlightenment" en de inleidster van Herman Philipse's "Atheïstisch Manifest en De onredelijkheid van Religie" (BertBakker, Amsterdam, 2004).

In de beste traditie van bijbelse tekstuitleg, gaan we hieronder nader op het geprokene in.

Eerst de context: Woorden, uitgesproken, op een moment dat Ajaan moest vrezen, dat haar een identiteit was ontnomen, haar Nederlandse paspoort. Met nadruk stelt ze vast, dat ze niet zo maar iemand is. Zelfs niet zo maar een Somalische, nee, haar voorvaderen (er is geen vrouw bij) komen uit "Arabië". Dat is niet niks, als je moslim bent in een arm en zwart Afrikaans land.

Ik herinner me, dat ik in 1979, in de woestijn van de Westelijke Sahara ook begroet werd met een dergelijke litanie, 's-avonds in de tent van een Saharaoui familiehoofd, omgeven door vrouw(en), zonen, dochters, neven en nichten. Arabist Kees Wagtendonk en ik, als leden van een Europese fact-finding commission naar de toen al woedende guerrillastrijd tussen de Marokkanen en de plaatselijke Touaregs (gesteund door Algerije), werden daar ontvangen als gasten, in het kader van een poging van het Sharaoui bevrijdingsfront om de delegatieleden ook nader met de bevolking-zelf te laten kennismaken. Een dergelijk gebaar, gebruikelijk in grote delen van de wereld en, zoals gezegd, al in de bijbel terug te vinden, heeft vele, elkaar overlappende betekenissen.
Een eerste is: "Hoor eens, we zijn niet van de straat!"
Een volgende: "U bent een gerespecteerde gast, we houden niets voor u verborgen, ons onderhoud is belangrijk voor mij, ik wil het in een zo breed mogelijk verband plaatsen."
Verder: "U bent uitgenodigd, om ook zoveel mogelijk over uzelf, uw familie en uw geschiedenis te vertellen."
En ook nog: "Ik heb alle tijd. Het is onbeleefd om meteen in de materie te springen, waarvoor u eigenlijk komt. Het is hier McDonald's niet."
Daarnaast is het ook een gebaar naar de verzamelde familie: "Kijk eens hoe trots je kunt zijn op onze afkomst, onze familie. Vergelijk het maar eens met wat de gast zelf daar straks over te berde brengt!"
Tenslotte is het een teken, dat de te bespreken materie naar believen kan worden uitgebreid, zodat een gecompliceerde overeenkomst het resultaat zal kunnen zijn. In het geval van dit familiehoofd was het waarschijnlijk een bijgedachte aan de nog ongetrouwde oudste dochter, voor wie ik wellicht een zoon, een neef of, wie weet, mijzelf, in de aanbieding zou kunnen hebben.
Deze laatste althans, werd na het onderhoud aangewezen, om mij door de pikdonkere nacht aan de hand mee te terug te voeren, naar de ver weg gelegen delegatietenten.
Maar dat is een ander verhaal.

Terug naar de afstammingslitanie als voorgedragen door Ajaan in Nieuwspoort, Den Haag, Nederland, op 16 juli 2006.
De contextuele betekenis van Hirsi Ali's voordracht ligt in de eerste plaats bij het "Hoor eens, ik ben niet van de straat!", gericht aan Verdonk en aan het Nederlandse publiek. "Laat maar eens kijken, of jullie ook uit zo'n oude en goede familie komen!" En: "Als je zo'n fuzz maakt over 'Ali' of 'Magan', dan zal ik je 'ns een poepie laten ruiken: bij de Darods komen nog veertien andere familienamen voor, die ik ook allemaal heb!"
Maar, zoals hierboven aangegeven, is er ook nog een andere context van belang: die van de eigen familie(clan). Ik ben er vrij zeker van, dat Ajaan het oog had op haar clan, toen ze deze trotse, traditionele visitekaart neerzette. Desnoods uit de context van haar volledige verhaal gelicht, kan deze "take" uitstekend dienen, om de trots van de familieleden, die overal verspreid wonen in de wereld, te strelen en hen er toe over te halen, te denken: "Die Ajaan toch, gek als een deur, maar ze heeft ons toch maar even goed neergezet. Uiteindelijk blijft ze er toch één van ons!"
Een ondersteunende aanwijzing is de rol die ze haar vader, Magan, toebedeelt in de opsomming. Je moet het haar zelf hebben horen voordragen, om de subtiele pauze te waarderen, die ze inlaste voor het laatste zinnetje: "...en een Magan", na eerst, luider, te hebben verklaard: "Ik ben een Darod, een Macherten, een Osman, Mahamud ...".
Daar komt nog bij, dat ze tijdens de persconferentie opnieuw verklaarde, dat deze vader, bij een (schaars) bezoek aan zijn ex-vrouw en kinderen in Nairobi, haar gedwongen zou hebben om met neef Osman te trouwen. Ook hier goed opletten wat er NIET gezegd wordt: Nooit heeft Hirsi Ali verklaard dat ze aanvankelijk geweigerd heeft om met neef Osman te trouwen. Ze zegt alleen: "Als ik 'nee' had gezegd, dan had het toch gemoeten." Letterlijk uit haar tekst: "Ik kan u verzekeren, mijn vader neemt geen genoegen met een nee."
Dit laatste kan op twee manieren worden uitgelegd. En dat is ook duidelijk de bedoeling. De eerste boodschap is die aan de Nederlandse aanhang: "Jullie snappen er nog steeds niks van. Wij zijn per definitie arme, onderdrukte meisjes. We mógen geen nee zeggen!" Maar de tweede is een trotse vaststelling, dat het bij de Darods gaat om mensen die weten wat ze willen. Een fiere Darod-dochter, die haar vader respecteert, omdat hij haar vader is. En die wil laten zien, dat ze nóg onverzettelijker is dan hij.
Het kan ook worden gelezen als een uitnodiging, een uitdaging aan alle Osmans, Mahamuds en Machertens van de Darod-clan, om vader Magan te dwingen, om toe te geven aan de Gekooide Maagd, om haar vervolgens binnen te halen als de nieuwe Esther, de miskende Joodse vrouw tijdens de Babylonische ballingschap, die zich gaf aan de Assyrische koning, daarvoor bespot en uitgestoten werd door haar eigen volk, maar die uiteindelijk datzelfde volk redde door haar slimheid en oplettendheid.

"Ik ben van deze clan!", zo luiden andere sleutelwoorden in deze tekst. Niet: "Ik was van deze clan [aan wie ik ontvlucht ben, die ik haat]." Nee, alleen: "Ik wilde mijn leven in eigen hand nemen." Wat ook gelezen kan worden als een verontschuldiging voor het door haar gepleegde verraad, door zonder waarschuwing, op weg naar haar echtgenoot in Canada, naar Nederland te reizen. "Maar ik blijf van deze clan!". Wat een boodschap is aan de clanleden, om door te gaan, met haar niet openlijk af te vallen, maar, net als zij, de clansolidariteit hoog te houden en te zwijgen. Dat is dan ook inderdaad, wat tot nu toe vader, moeder, broer (verklaring voor tv aangepast), ex-echtgenoot en anderen hebben gedaan. Zolang ze Ajaan nog niet met alle eerbewijzen hebben teruggenomen als Verloren Dochter, houdt Ajaan ze gegijzeld.

Zoals ze ook dacht, de VVD te hebben gegijzeld. Totdat Rita de overeenkomst maandag (even) verbrak.

We weten nu, waarnaar Hirsi Ali bij een volgende gelegenheid kan vluchten: naar de clan der Darods, die "achthonderd jaar geleden uit Arabië kwam". Zoals de Koningin van Sheba indertijd ook.

Maar noch Leon de Winter, noch de trotse stam der Kristols $), zullen de rol van Salomo spelen.

$) [Vader en moeder, plus zoon, Kristol, controleren strak het neoconservatieve wereldje in de V.S. en Engeland, een byzantijns aandoende hofhouding om zich heen draperend, waarvan de leden op grond van wisselende gunsten, al dan niet dichter rond het powercentrum, het politieke bureau, dat min of meer met deze familie samenvalt, evolueren. HR]